Polderbouw NH / Wonen Noord-West

Het Noord-Hollandse en Friese landschap kan als inspiratie dienen voor een andere discussie over wonen in Nederland. Het lijkt erop dat de huidige discussie over wonen beperkt blijft tot inbreilocaties en uitbreidingswijken, tot woontorens in een stedelijke omgeving en kleinschalig wonen in het landschap. Moeten we 10 nieuwe steden bouwen of moeten we het landschap beschermen? Wat vinden we acceptabel?

Het Noord-Hollandse en Friese landschap met haar stolpboerderijen, terpen en dijken en de eerste spoorlijn van Nederland, kan een bijdrage leveren aan een andere kijk op wonen. Voor de Stichting Architecten Werkgemeenschap Tauber onderzochten we enkele alternatieven.

Het wijde en uitgestrekte landschap biedt natuurlijke mogelijkheden om groot te bouwen. Hoe kunnen we nieuwbouw integreren in het Noord-Hollandse en Friese landschap? Wat zijn de bouwkundige mogelijkheden en grenzen?

We presenteren twee typen woongebouwen en een woonmentaliteit; Wonen Noord-West is voor avonturiers die afgelegen in de polder willen wonen, op de fiets stappen en, al dan niet elektrisch, met tegenwind naar school en werk trappen. Dit zijn niet de doorsnee locaties. Dit is wonen in Noord-West en niet in Zuid-Oost. De architectuur en lokale bouwtraditie is verweven met het landschap en de bewoners genieten van het landelijk wonen in de uitgestrekte polder.

Een dijk van een woning

Lange lijnen door het landschap van menselijk ingrijpen die landschappelijke kamers omringen. Dijken; we zijn ze als natuurlijk gaan zien. Zonder dijk geen Noord-Holland of West-Friesland. Een dijk is sympathiek, maar over een woongebouw van 5 meter hoog en een kilometer lengte verschillen we van mening. Toch zijn beide essentieel. Kunnen we dan niet beter nieuwbouw als dijken maken?

Het landschap mag visueel niet aangetast lijken; niet kijkend naar de dijk, van de dijk, of vanuit de dijk. Elke woning kijkt aan beide zijden vrij uit over de velden van de polder. Dat is het unieke van wonen in een dijk. Een Dijk van een Woning is een doorzonwoning met ‘rondom’ 100% gegarandeerd vrij uitzicht.

De dijk is geen doorgaande weg; het is een natuurlijke oprijlaan, aan het oog onttrokken van de bewoners. De woningen zijn bereikbaar via de dijktrap waar ook de fietsenstallingen zijn ondergebracht. De doorzonwoningen op een vast stramien kunnen, al naar gelang de behoefte als twee-, drie-, of vierkamerwoningen aangeboden worden. Duurzaam- en natuurinclusiefbouwen is inherent aan deze bouwvorm en uitvoering.

Woningheuvel De Terp

Hoe hoog mag een landschap boven zichzelf uitsteken? Wierden, warften, of ook terpen genoemd, zijn kunstmatige heuvels die heel natuurlijk aandoen. Terpen zijn een kenmerk van het Friese en Groningse landschap. Nog voor de dijken en duinen ons beschermden tegen overstromingen, vormden terpen ons toevluchtoord. Met hoogtes variërend van 2 tot 8 meter en een diameter tot wel 350m (Aalsum voor 1880) waren terpen enorme menselijke ingrepen.

We zien terpen nu als vriendelijk ogende nederzettingen, waar waarschijnlijk door de fysieke eenheid ook een zekere saamhorigheid heerste. Nu zouden we deze collectieve woonvorm bestempelen als woongemeenschap. Collectief wonen lijkt een urbane woonvorm, maar juist buiten de stad is het noodzakelijker. Is het acceptabel nieuwe terpen aan te leggen? Is het acceptabel van deze woonheuvels dan woningheuvels te maken?

In opdracht van: Stichting Architecten Werkgemeenschap Tauber